Highlights

Pianiste Tamara Stefanovich is niet alleen een begenadigd virtuoos, ze is bovenal een vrijzinnig muzikaal denker. Dat toont ze nog maar eens met deze marathon rond het klassieke pianogenre bij uitstek, de sonate. Geen Beethoven, geen ijzeren repertoire en getreden paden: Stefanovich houdt juist een vurig pleidooi voor baanbrekende werken uit de vroege barok én uit de 20e eeuw. In drie delen van telkens een uur klinkt Bach naast Busoni en Scarlatti naast Skrjabin, steeds toegelicht door Stefanovich zelf. Ze speelde dit programma eerder met veel succes in het Southbank Centre in Londen en de Elbphilharmonie in Hamburg en komt er nu mee naar het Muziekgebouw, waar ze al ruim tien jaar een graag geziene gast is.

In het eerste deel van haar Sonate Marathon begint Stefanovich bij de oervader van het klavierrepertoire, Johann Sebastian Bach. Ook diens zoon Carl Philipp Emanuel Bach komt langs, evenals zijn Italiaanse evenknie Domenico Scarlatti – grootproducent van pianosonates. De componerende Spaanse pater Antonio Soler heeft mogelijk nog bij Scarlatti gestudeerd. Het is een flinke sprong naar de vroegtwintigste-eeuwse pianovirtuoos Ferruccio Busoni en de eigenzinnige Amerikaan Charles Ives, wiens dissonante Three-Page Sonata nochtans muzikale verwijzingen naar Bach bevat.

★★★★★ - 'A remarkable feat of sustained pianism' (The Guardian)
● ● ● ● ● - 'Aanrader' (NRC)

Pianiste Tamara Stefanovich is niet alleen een begenadigd virtuoos, ze is bovenal een vrijzinnig muzikaal denker. Dat toont ze nog maar eens met deze marathon rond het klassieke pianogenre bij uitstek, de sonate. Geen Beethoven, geen ijzeren repertoire en getreden paden: Stefanovich houdt juist een vurig pleidooi voor baanbrekende werken uit de vroege barok én uit de 20e eeuw. In drie delen van telkens een uur klinkt Bach naast Busoni en Scarlatti naast Skrjabin, steeds toegelicht door Stefanovich zelf. Ze speelde dit programma eerder met veel succes in het Southbank Centre in Londen en de Elbphilharmonie in Hamburg en komt er nu mee naar het Muziekgebouw, waar ze al ruim tien jaar een graag geziene gast is.

In deel twee van de Sonata Marathon verschuift het evenwicht naar enkele titanen van de 20e eeuw. Béla Bartók schreef zijn percussieve Pianosonate in zijn ‘pianojaar’ 1926 voor een ‘Imperial Bösendorfer’, een vleugel met extra basnoten. Hanns Eislers Eerste pianosonate staat hoorbaar onder invloed van zijn leraar Schönberg, terwijl Paul Hindemith zijn Derde pianosonate componeerde in 1936, niet lang voor hij nazi-Duitsland ontvluchtte. Uit vroeger tijden krijgen zij gezelschap van sonategrootmeester Domenico Scarlatti en de componerende pater Antonio Soler.

★★★★★ - 'A remarkable feat of sustained pianism' (The Guardian)
● ● ● ● ● - 'Aanrader' (NRC)

Pianiste Tamara Stefanovich is niet alleen een begenadigd virtuoos, ze is bovenal een vrijzinnig muzikaal denker. Dat toont ze nog maar eens met deze marathon rond het klassieke pianogenre bij uitstek, de sonate. Geen Beethoven, geen ijzeren repertoire en getreden paden: Stefanovich houdt juist een vurig pleidooi voor baanbrekende werken uit de vroege barok én uit de 20e eeuw. In drie delen van telkens een uur klinkt Bach naast Busoni en Scarlatti naast Skrjabin, steeds toegelicht door Stefanovich zelf. Ze speelde dit programma eerder met veel succes in het Southbank Centre in Londen en de Elbphilharmonie in Hamburg en komt er nu mee naar het Muziekgebouw, waar ze al ruim tien jaar een graag geziene gast is.

De dreigende schaduw van 20e-eeuwse gruwelen is realiteit geworden in deel drie van de Sonate Marathon. Pianosonate nr. 6 (1988) van Galina Oestvolskaja is een ongekende geweldsuitbarsting; de agressieve Pianosonate nr. 1 (1926) van haar leermeester Dmitri Sjostakovitsj klinkt met terugwerkende kracht als omineuze voorbode. De ‘Zwarte Mis’-sonate van Aleksandr Skrjabin is een oefening in virtuoze chromatiek, en met zijn Pianosonate 1.X.1905 schreef Leoš Janáček een woedende aanklacht tegen de moord op een demonstrant. Domenico Scarlatti en Antonio Soler verzachten hooguit de dreun van zeggingskracht die Tamara Stefanovich uitdeelt in het slotdeel van haar Marathon.

★★★★★ - 'A remarkable feat of sustained pianism' (The Guardian)
● ● ● ● ● - 'Aanrader' (NRC)

In 2024 is het 150 jaar geleden dat de grote muziekvernieuwer Arnold Schönberg werd geboren. Het New European Ensemble viert dat met twee van Schönbergs eigen werken én een nieuwe compositie van Martijn Padding. De titel die Padding koos, Ma vie en couleurs, memoreert dat Schönberg óók een getalenteerd expressionistisch schilder was. Van het notoir moeilijk Vioolconcert speelt het NEuE een ensemblebewerking door Henk Guittart, met als solist Maria Milstein die regelmatig in het Muziekgebouw te bewonderen is.

Schönberg componeerde zijn Vioolconcert in 1936 in Amerika, waar hij na de machtsovername door de nazi’s naartoe was gevlucht. Zoals veel werk uit die eerste periode in de VS klinkt het behoorlijk tonaal, al maakte Schönberg wel degelijk gebruik van zijn roemruchte twaalftoonstechniek, waarin geen grondtoon meer bestaat. Een van de eerste werken die Schönberg helemaal volgens een twaalftoonsreeks construeerde was de Serenade (1921-1923). Mooi detail: de Serenade was ooit ook het allereerste stuk dat het NEuE uitvoerde.

Dit concert wordt live uitgezonden door de NTR op NPO Klassiek

Melike Şahin is een eigenzinnige popster, helemaal van nu maar met een knipoog naar Turkse psychedelica uit de jaren 60 en 70. Euforische gitaren en orgeltjes mengen zich met haar eigentijdse zanggeluid op haar debuutalbum Merhem, een groot succes in Turkije. Zelf noemt ze haar stijl ‘mediterranean Arabesque’, oftewel een mix van Anatolische pop met allerlei stijlen uit het Midden-Oosten.

Met haar single Diva Yorgun scoorde Melike Şahin afgelopen zomer een grote hit in haar thuisland; de teller op YouTube loopt inmiddels richting de honderd miljoen views. Hoog tijd voor de zangeres om Europa te veroveren. Dat ze dit kan, heeft ze in het verleden al bewezen als frontvrouw van cultband BaBa ZuLa, waarmee ze alle grote Europese festivals plat speelde.

Let op: voor dit concert zijn alleen staanplaatsen beschikbaar.

Terwijl heel Nederland tijdens de paasdagen in de ban is van Bachs Matthäus Passion brengt Pynarello samen met de veelzijdige singer-songwriter, antropoloog, musicoloog en activist Shishani een hedendaagse passie. In deze unieke muzikale ontmoeting versmelten de klanken van Florence Price (1887 – 1953) en Shishani (1988). Price, de eerste Afrikaans-Amerikaanse vrouw die als componist van symfonische werken werd erkend, moest vechten tegen racisme en ongelijke kansen. Haar indrukwekkende oeuvre van meer dan 300 composities werd in 2009 herontdekt in een verlaten vakantiewoning.

Vandaag klinkt haar werk in dialoog met Shishani, een geëngageerde artiest met roots in Namibië, België en Nederland, bekend van diens hit Minority. Rebellenclub Pynarello brengt deze ontmoeting tot leven in een compacte bezetting, waar zang, percussie en klassieke strijkers een spannend spanningsveld creëren tussen de ritmische, door soul, pop en Afrikaanse muziek geïnspireerde klankwereld van Shishani en de romantische, meeslepende composities van Price.

Muziek als uiterst spannende ruimtelijke belevenis: dat is het monumentale meesterwerk Répons van de Franse componist Pierre Boulez uit 1981. Boulez schiep met Répons een unieke klankwereld waarin de akoestische geluiden van de musici veranderen en door de zaal rondwervelen dankzij subtiele en destijds revolutionaire elektronica. Zo schuiven verschillende klankwerelden over en door elkaar heen. Zes solisten die om het ensemble opgesteld staan, geven de beweging in de muziek een extra dimensie. Een zeldzame kans om dit unieke werk live te horen.

Buiten de zaal klinkt In a Large Open Space van James Tenney (1934-2006). Waar Boulez alles wat in Répons moet gebeuren minutieus heeft vastgelegd, geeft de Amerikaan Tenney de musici in lange tonen grote vrijheid. Door rond de ruimte te bewegen hoort het publiek veranderingen en verschuivingen in het geluidsbeeld. Een akoestische trip van jewelste.

Dit concert is een coproductie van Muziekcentrum De Bijloke en Muziekgebouw aan ’t IJ

De compromisloze vernieuwer Pierre Boulez klinkt in Structures voor twee piano’s: gestaalde muziek met de vitale kracht van een jonge hemelbestormer. Scherzo, een ongepubliceerd jeugdwerk van Boulez dat Ralph van Raat in 2023 introduceerde, is ook een en al power. Courtes dérives à partir d’éclat is totaal anders. Een mysterieus kleurenspel zonder strenge structuur, waarin het gaat om pure klankschoonheid, net als in Morton Feldmans enigmatisch zwevende Two Pianos.

Ralph van Raat is een ware Boulez-kenner. In 2023 gaf hij in het Muziekgebouw een recital gewijd aan de grote componist met enkele ongepubliceerde werken, door Van Raat in archieven gevonden. Dat Boulez een speciale band had met Grammy Award-winnares Gloria Cheng toonde hij met zijn compositie Courtes dérives à partir d’éclat, speciaal geschreven voor haar huwelijk.