Saariaho Festival
do 13 t/m zo 16 maart 2025
Wonderschone muziek van een droomachtige kwaliteit
In de zomer van 2023 overleed Kaija Saariaho op zeventigjarige leeftijd. Ze was op het hoogtepunt van haar roem en werd geëerd als de componist die het modernisme weer een even menselijk als sprookjesachtig gezicht gaf. Het Muziekgebouw eert haar met het Saariaho Festival. Een unieke mogelijkheid om kennis te maken met deze ‘wonderlijke muziek van een droomachtige kwaliteit’ (NRC). Van haar vroegste spectrale werken tot haar laatste soloconcert, alles komt langs. Ondertussen biedt het randprogramma een veelomvattende blik op haar leven en werk.
Kaija Saariaho vestigde haar naam met elektroakoestische werken als Lichtbogen (1986) en groeide uit tot een grootheid met het vioolconcert Graal théâtre (1994) en de opera L’Amour de loin (2000). Sindsdien geldt ze als de vrouw die met zeer moderne muzikale middelen het hart van velen weet te raken. Het vierdaagse Saariaho Festival, dat mede tot stand kwam in samenwerking met Asko|Schönberg en haar uitgever, is de beste spoedcursus om verliefd te worden op haar werk.
Programma
-
Openingsconcert Saariaho Festival
Asko|Schönberg, Verneri Pohjola + Joseph PugliaDe zwanenzang van Kaija Saariaho
Saariahodo 13 mrt 2025Asko|Schönberg zet meteen een begin- en een eindpunt neer in het openingsconcert van het Saariaho Festival. Graal théâtre voor viool en ensemble uit 1994 was een van Saariaho’s eerste succeswerken en het trompetconcert HUSH uit 2023 is haar zwanenzang. Het concert geschreven voor jazztrompettist Verneri Pohjola is op te vatten als een reis door haar leven. Een indringend werk dat in deze ensembleversie nog meer indruk maakt.
‘Elk concert is een portret van de persoon voor wie het geschreven is’, zei Kaija Saariaho over HUSH. Ook Graal théâtre, haar eerste concert, is zo’n portret, geschreven voor Gidon Kremer. Inmiddels hebben Asko|Schönberg en violist Joseph Puglia het werk zo vaak gespeeld dat het geheel eigen is geworden. Mooi detail: de belangrijke trompetpartij in Graal théâtre keert terug in HUSH, haar laatste concert.
Programma
19.15 uur / Foyerdeck 1 / Inleiding
Door Frederike Berntsen20.15 uur / Grote Zaal / Hoofdprogramma
Kaija Saariaho Graal théâtre
Kaija Saariaho Solar
Kaija Saariaho HUSH (Nederlandse première)Uitvoerenden
Asko|Schönberg
Ernest Martínez Izquierdo dirigent
Verneri Pohjola trompet
Joseph Puglia viool -
Terra Memoria
Meta4Saariaho’s liefde voor strijkers
Saariaho, Haydnvr 14 mrt 2025Het succesvolle Finse strijkkwartet Meta4 geeft in een notendop de relatie van Saariaho met het strijkkwartet weer. Vanaf haar eerste werk voor strijkkwartet en elektronica, Nymphéa, tot het aangrijpende in 2006 geschreven Terra Memoria klinkt de liefde van Saariaho voor strijkers door. Even mooi als opmerkelijk is het contrast tussen Terra Memoria met de subtitel ‘voor de overledenen’ en Haydns zonnige Strijkkwartet op. 20 nr. 2. Een combinatie die Saariaho erg mooi vond.
Het in 2001 opgerichte Meta4 is uitgegroeid tot de belangrijkste advocaat van de strijkkwartetwerken van Saariaho. Hun opname van Fleurs de neige en Terra Memoria kreeg een jubelende recensie in BBC Music Magazine en The Times noemde Meta4 ‘het meest opmerkelijke strijkkwartet ooit gehoord’. Een portret van Saariaho’s werk voor strijkkwartet op het allerhoogste niveau.
Programma
Kaija Saariaho Terra Memoria
Joseph Haydn Strijkkwartet op. 20 nr. 2
Kaija Saariaho Fleurs de neige
Kaija Saariaho NymphéaUitvoerenden
Antti Tikkanen viool
Minna Pensola viool
Atte Kilpeläinen altviool
Tomas Djupsjöbacka cello -
Saariaho Tribute from the IJ
Tuomas NorvioEen onderdompelende klankervaring
Norviovr 14 mrt 2025Net als Kaija Saariaho vindt de Finse geluidskunstenaar Tuomas Norvio inspiratie in de natuur en in ‘gevonden geluiden’. Voor dit eerbetoon ontwierp Norvio een speciale set-up: hydrofoons die rondom het Muziekgebouw in het water hangen sturen live onderwatergeluid vanuit het IJ naar de Kleine Zaal. Dit unieke geluid vormt de basis voor Norvio’s elektronische soundscapes, in een letterlijk onderdompelende klankervaring.
Tuomas Norvio heeft een achtergrond in elektronische muziek, uiteenlopend van sfeervolle ambient en soundscapes tot dansbare beats. Hij treedt nog altijd veel op in clubs, maar is ook actief als geluidsontwerper voor het theater en voor kunstprojecten. Hij werkte samen met veel kopstukken van de Finse muziek, van accordeonfenomeen Kimmo Pohjonen tot componist Esa-Pekka Salonen en violist Pekka Kuusisto. Daarnaast is Norvio permanente artist in residence bij het dansgezelschap Tero Saarinen Company in Helsinki.
Installatie Spatial variations for a Hank drum
Het geluid van de hydrofoons is ook onderdeel van Norvio’s installatie Spatial variations for a Hank drum in de Kleine Zaal, die buiten het concert om gratis te bezoeken is.Programma
Elektronische soundscapes met live geluiden uit het IJ
Uitvoerenden
Tuomas Norvio elektronica
-
Saariaho’s kamermuziek
Het CollectiefSaariaho in haar meest elementaire vorm
Saariahoza 15 mrt 2025De beste manier om met het werk van Kaija Saariaho kennis te maken is misschien wel haar kamermuziek. Hier klinken haar lijnen van splinterglas en uit ijs geschaafde harmonieën in hun meest elementaire vorm, vaak in combinatie met uitwaaierende elektronische klanken. Het Collectief schetst deze geheel eigen droomwereld aan de hand van zeven belangwekkende werken die stuk voor stuk leiden tot ademloos luisteren.
Al sinds de oprichting in 1997 blinkt Het Collectief uit in de vertolking van hedendaagse werken. Sinds 2011 werkte het Belgische ensemble regelmatig succesvol samen met Reinbert de Leeuw. Zo kreeg de opname van de kamermuzikale versie van Mahlers Das Lied von der Erde de maximale vijf sterren in Trouw. Samen met sopraan Liesbeth Devos pakt Het Collectief nu met solistische bijdragen van de ensembleleden de magische klankwereld van Saariaho aan.
Programma
Kaija Saariaho Mirage
Kaija Saariaho NoaNoa
Kaija Saariaho Oi Kuu
Kaija Saariaho From the Grammar of Dreams
Kaija Saariaho Ballade
Kaija Saariaho Petals
Kaija Saariaho Die AussichtUitvoerenden
Het Collectief:
Thomas Dieltjens piano
Toon Fret fluit
Martijn Vink cello
Liesbeth Devos sopraan
Yannick Willox geluid -
Reconnaissance
Helsinki Chamber ChoirDe klankwereld van Saariaho in stemmen
Saariahoza 15 mrt 2025Het Helsinki Chamber Choir en Kaija Saariaho vormen een indrukwekkende twee-eenheid. In 2024 kreeg het koor nog een Grammy voor de cd Kaija Saariaho: Reconnaissance. Met een bloemlezing uit Saariaho’s meesterlijke koorrepertoire laten de zangers horen waarom. Vanaf haar allereerste koorwerk Suomenkielinen sekakuorokappale (1979) tot haar laatste, Reconnaissance (2020), straalt de klankwereld van Saariaho in haar in Nederland weinig gehoorde koorwerken.
Gedurende haar hele carrière heeft Kaija Saariaho een bijzondere relatie gehad met stemmen. Ze schreef niet alleen diverse opera’s, met het in 2023 bij De Nationale Opera uitgevoerde Innocence als hoogtepunt, ze componeerde ook diverse stukken voor solostemmen en voor koor. Het Helsinki Chamber Choir behoort tot de beste kamerkoren ter wereld en is het aangewezen ensemble om deze kant van Saariaho voor het voetlicht te brengen.
Programma
Kaija Saariaho Nuits, adieux
Kaija Saariaho Suomenkielinen sekakuorokappale
Kaija Saariaho Tag des Jahrs
Kaija Saariaho ReconnaissanceUitvoerenden
Helsinki Chamber Choir (Helsingin kamarikuoro)
Nils Schweckendiek dirigent -
Animal Image
Verneri Pohjola & Mika KallioAtmosferische Finse postjazz bij adembenemende natuurdocumentaire
zo 16 mrt 2025Trompettist Verneri Pohjola en slagwerker Mika Kallio scheppen een atmosferische, soms woeste klankwereld die het volmaakte pendant is van de Finse natuurfilm die tijdens het concert vertoond wordt. Animal Image van Perttu Saksa is een poëtische evocatie van het noordelijke landschap. Kaija Saariaho was zeer onder de indruk van dit Animal Image-programma. Het inspireerde haar tot haar laatste voltooide werk, het trompetconcert Hush, dat Pohjola in augustus 2023, kort na Saariaho’s dood, in première bracht.
Verneri Pohjola is een grote naam in de Europese jazz, die de kunst verstaat avant-gardistisch experiment toegankelijk te maken. Slagwerker Mika Kallio is een echte klanktovenaar met ruime ervaring in de free jazz. Hun intuïtieve muzikale benadering sluit naadloos aan bij de adembenemende zwart-witbeelden van filmmaker Perrtu Saksa, die een wereld voorbij taal en menselijke begrippen tonen. ‘De muziek is een uitnodiging om zelf een dier te worden,’ aldus de makers over Animal Image.
Programma
Soundtrack bij de natuurdocumentaire Animal Image van Perttu Saksa
Uitvoerenden
Verneri Pohjola trompet, elektronica
Mika Kallio slagwerk -
Kaija Saariaho en Anssi Karttunen
Asko|SchönbergEen bijzondere vriendschap en Japanse fascinatie
Mendonça, Saariaho, Yokoyamazo 16 mrt 2025Het slotconcert van het Saariaho Festival laat het licht schijnen op de bijzondere vriendschap van cellist Anssi Karttunen en Kaija Saariaho. Vooral met het celloconcert Notes on Light. The Boston Globe schreef na de première in 2007 enthousiast: ‘Vanaf het begin is Saariaho's sensitieve oor en zeer individueel gevoel voor orkestrale kleur aan het werk’. Asko|Schönberg verrijkt de wereld van Saariaho met een werk van haar laatste ‘leerling’ Vasco Mendonça en een blik op haar Japanse fascinatie.
Anssi Karttunen, die in 2023 in het Muziekgebouw nog een eerbetoon bracht aan Oliver Knussen, en Kaija Saariaho kenden elkaar sinds ze in de jaren tachtig van de 20e eeuw onafhankelijk van elkaar naar Parijs verhuisden. Ze werden goede vrienden en sindsdien is Karttunen betrokken bij alle cellowerken van Saariaho. Het celloconcert Notes on Light uit 2006 is de ultieme muzikale vertaling van hun band. ‘Saariaho gebruikt veel van haar kenmerkende uitgebreide technieken, inclusief noten die doelbewust met de strijkstok worden verpletterd totdat ze op geluid lijken’, aldus The Boston Globe.
Programma
Vasco Mendonça Three Speeches and a Technique
Kaija Saariaho Notes on Light
Mioko Yokoyama Nieuw werk (wereldpremière)
Kaija Saariaho Quatre InstantsUitvoerenden
Asko|Schönberg
Ernest Martínez Izquierdo dirigent
Anssi Karttunen cello
Karen Vourc’h sopraan
Barbara Kozelj mezzosopraan
Nieuws en achtergronden
Playlist van het Festival
Randprogramma
Het randprogramma is gratis te bezoeken, m.u.v. de masterclasses.
FILMS
Beleef in het filmprogramma haar laatste opera Innocence, een ‘masterpiece’ aldus de New York Times en de documentaire Echoes of the Universe, waarin Saariaho's volledige levensverhaal nauwgezet wordt gevolgd van haar jeugd in Helsinki tot haar laatste jaren in Parijs.
Data en tijden worden binnenkort bekend gemaakt.
EXPOSITIE
do 13 t/m zo 16 maart
Bekijk in een mini-expositie Saariaho’s prachtige partituren, schetsen, foto’s en video’s.
GELUIDSINSTALLATIE
Tuomas Norvio - Spatial variations for a Hank drum
vr 13 t/m zo 16 mrt / Kleine Zaal
De Finse geluidskunstenaar Tuomas Norvio maakt voor het Saariaho Festival een bijzondere versie van zijn geluidsinstallatie Spatial variations for a Hank drum. Het hart van deze speciale installatie is een stalen spleettrommel in de vorm van een vat. Dit vat wordt ‘bespeeld’ door solenoïden, elektrische spoelen die magnetische velden genereren. Bezoekers leggen hun hoofd op een van de vijf ‘augmented audio’-kussens, voor een persoonlijke, verbluffend immersieve klankervaring.
De audiokussens van het Finse bedrijf HUMU creëren een geluidsbubbel, zodat omstanders nauwelijks iets horen. Ze trillen bovendien heel subtiel op bepaalde frequenties. Naast de ‘Hank drum’ – een kruising tussen een olievat (of tank) en de hang (een Zwitserse pantrommel) – gebruikt Norvio in deze versie van zijn installatie nog een geluidsbron: live onderwatergeluid uit het IJ, opgenomen met hydrofoons die rondom het Muziekgebouw in het water hangen. Vrijdagavond geeft Norvio midden in zijn installatie een elektronisch liveconcert.
Spatial variations for a Hank drum (foto's Eino Ansio)
POP-UP CONCERTEN
Korte pop-up concerten door studenten van Nederlandse conservatoria vinden plaats tijdens het festival:
- Sept Papillons door cellisten;
- Six Japanese Gardens door slagwerkers.
Data en tijden worden binnenkort bekend gemaakt.
INLEIDINGEN
Voorafgaand aan ieder avondconcert verzorgt o.a. muziekjournalist Frederike Berntsen, regisseur Peter Sellars een inleiding met gastsprekers.
do 13 maart / 18.45 - 19.45 uur / Foyerdeck 1
Inleiding op het concert Openingsconcert Saariaho Festival
vr 14 maart / 18.45 - 19.45 uur / Foyerdeck 1
Inleiding op het concert Terra Memoria door Peter Sellars met musici van Meta4
za 15 maart / 13.30 - 14.30 uur / Foyerdeck 1
Inleiding op het concert Saariaho’s kamermuziek
za 15 maart / 19.15 - 19.45 / Foyerdeck 1
Inleiding op het concert Reconnaissance door Frederike Berntsen met Nils Schweckendiek
zo 16 maart / 18.45 - 19.45 / Foyerdeck 1
Inleiding op het concert Kaija Saariaho en Anssi Karttunen door Frederike Berntsen
Tijden en gastsprekers worden binnenkort bekend gemaakt.
VOORPROGRAMMA'S
Wordt binnenkort aangekondigd
MASTERCLASSES & WORKSHOPS
Kaija Saariaho werkte tijdens haar carrière samen met verschillende belangrijke musici, dirigenten en regisseurs. Zij waren essentieel in de ontwikkeling en uitvoering van haar oeuvre. Tijdens het Saariaho Festival belichten vier masterclasses deze bijzondere relaties.
Masterclass theater door Peter Sellars
do 13 mrt / 13.00 - 15.00 uur / Grote Zaal
De Amerikaanse regisseur Peter Sellars, internationaal bekend door zijn baanbrekende interpretaties van klassiekers en moderne opera, bracht de muziekdramatische werken van Saariaho op het toneel tot leven. Hij regisseerde onder meer het oratorium La Passion de Simone (première in Wenen, 2006), de opera’s L’Amour de loin (première in Salzburg, 2000) en Only the Sound Remains (première bij DNO in Amsterdam, 2016).
Masterclass strijkers door Meta4
vr 14 mrt / 16.00 - 18.00 uur / Grote Zaal
Het succesvolle Finse strijkkwartet Meta4 onderhield een speciale band met Saariaho. Niet alleen bracht het kwartet meerdere cd’s uit met composities van Saariaho, ook werkte Meta4 mee aan haar kameropera Only the Sound Remains.
Masterclass trompet
vr 14 mrt
Masterclass cello door Annsi Karttunen
za 15 mrt / 16.00 - 18.00 / Atriumzaal
De veelgevraagde Finse cellist Annsi Karttunen was sinds de jaren 80 van de 20e eeuw bevriend met Kaija Saariaho. Sindsdien betrok zij hem bij al haar cellowerken. Karttunen licht de fascinatie van Saariaho met Japan toe aan de hand van haar compositie Six Japanese Gardens.
Data, tijden en prijzen worden binnenkort bekend gemaakt.
Prijzen en kortingen
Prijzen
Concertprijzen variëren van €20 - €47 normaal tarief / €12,50 - €37,50 reductie
Early Birds €12,50 (13-30 jr beperkt aantal, op=op)
Het randprogramma is gratis te bezoeken, m.u.v. de masterclasses.
Festivalkorting
Bestel met korting kaarten voor het Saariaho Festival. Hoe meer concerten je kiest hoe hoger de korting.
• Bestel 3 - 6 concerten uit het Saariaho Festival en ontvang 20% korting op de normale ticketprijs.
• Bestel 6 - 8 concerten uit het Saariaho Festival en ontvang 25% korting op de normale ticketprijs.
• Bestel 9 concerten uit het Saariaho Festival en ontvang 35% korting op de normale ticketprijs.
De korting wordt automatisch berekend wanneer u de concerten in uw winkelmandje doet. De korting geldt op de normale toegangsprijs van een kaartje en niet op kaarten met Stadspas- en CJP-korting.
Bestelinformatie
Kaarten bestellen
Kijk hier wanneer je vragen hebt over het bestellen van kaarten
Toegankelijkheid
Met vragen kun je altijd bellen met de kassa van het Muziekgebouw.